paç

:

Hediye.

"Değirmenden gelenden paç umulur." Atasözü.

paça

:

1. Düğünün ertesi günü yapılan eğlenti. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

2. Koyun, keçi vb. hayvanların sizden aşağı kısımlarıyla hazıralanan yemek.

Kaz turaç olmasa günde yüz serçe

Ya kuzu doldurması nere kaça

Seherden evvel de ekşili paça

Limon bulunmazsa somak isterim

Saim Sakaoğlu, Karacaoğlan, Akçağ Yay., Ankara 2004, s.502

3. Hayvanların ayak bileklerine takılan, kıldan ya da demirden yapılmış köstek. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

4. İki bacak arası, patanç.

“Kapısının önünde paçasını ayırıp oturmuş, çekirdek çintiyor.”

paça günü

:

Düğünde kesilen davarların kelleleri zifaf gecesinin ertesi günü pişen çok yerlerde paça günü denilen bu güne aladağda "şarşaf" günü ismi verilir. Bu gün obanın bütün kadınları gelin çadırına toplanır, yatak çarşafınımuayene ederken çarşafın üstüne para atarlar. Daha sonra da yemeği yiyip dağılırlar. Şarşaf günü oba hemen hemen düğün kadar kalabalık sağlar. Eğer aksi olursa kurulan evin kısmeti güdük olurmuş.

paçağlı

:

Üstü başı dağınık, pejmürde.

paçat

:

Bacak arası.

paçavara

:

Paçavra.

paçavarıya

:

Eski bez parçası.

paçavı

:

Paçavra.

padişa:

:

Bölgemiz göçmen ağzında; padişah.

padişahlık sürmek

:

Ülkeyi yönetmek, hükümranlık sürmek.

Karac’oğlan der dünyaya gelmeden

Ben usandım el işine yelmeden

Gurbet elde padişâhlık sürmeden

Vatanında züğürt olmak yeğ imiş

Saim Sakaoğlu, Karacaoğlan, Akçağ Yay., Ankara 2004, s.634

paf

:

Kof, çürük, çabuk içine çöken, dıştan göründüğü gibi güçlü olmayan. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

pafciğer

:

Akciğer.

pafgırmak

:

(Çakal vb. hayvanlar gibi) Ses çıkarmak.

“Gurt gibi yiyen çakal gibi pafgırır.”

(Andırın Atasözü)

paflak

:

1. Ablak yüz.

2. Şişman ama güçsüz kimse. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada. İç.)

pafpafçı

:

Abartarak konuşan. (TDK Derleme Sözlüğünden Mr.)

paglavı

:

Baklava.

pağ, pa:

:

Ev, küçük derme çatma ev, temel.

pağaç

:

Poğaça, külde pişen ekmek, çörek.

pahal

:

Ters, aksi, yardım edebilecek durumdayken yardım etmekte gönülsüz davranan, nekes, pinti, cimri. İş bitirmeyen kimse. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada. İş.)

“Kuşlar indi çığlığına

Pahal mısın ne var yekin

Dizim beni götürmüyor

Ağır geldi bu yıl yüküm”

(Ahmed Z. Özdemir, Öyküleriyle Ağıtlar, Kültür Bakanlığı Yay., 1994, Cilt II)

pahal olmak

:

İş bitirmemek.

“Taşbaşım, Memedim dedim… gel yanıma köylü Çukurun düzünden dönünceye kadar. Pahal oldu, ne geldi, ne göründü”

(Ali Püsküllüoğlu, Yaşar Kemal Sözlüğü, YKY, Euromat, İstanbul 2006)

pahallık

:

Cimrilik.

pahıl

:

Ters, aksi, yardım edebilecek durumdayken yardım etmekte gönülsüz davranan, nekes, pinti, cimri, kısmık. İş bitirmeyen kimse. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç., Mr., Osm. Ada.)

“Ölü öldü, su sulandı deyimi
Un üğündü lafı daha iyi mi?
Pahıllara kısmık sözün kayımı
Yükseklik hattına zeh derler bizde”

(Kaynak Şahıs: Celil Çınkır, Şair: Hayati Vasfi Taşyürek)

pahır

:

Bakır.

pahuls

:

Hızlı, çabuk.

pakıl

:

1. İş bitirmeyen kimse.

2. Cimri davranan kimse.

“Neden böyle pakılsın

Niçin gönlün yıkılsın

Cömertlere dâhilsin

Keremkâni sevdiğim”

(Çıtak Ahmet)

pakır

:

Tencere.

pakla

:

Bakla, fasulye.

‘Kimi pakla falına baktırır derdine deva bulmak için, kimi suya’

(Arif Bilgin, Terk Eden Elbistan II, Bassaray Matbaası, İzmir, II. Baskı 2007)

paklavı

:

Baklava.

“İtiŋ aklı eksiği paklavıdan pay umar.”

pala

:

1. Çocuk bezi. (TDK Derleme Sözlüğünden Osm.)

2. İşe yaramayan bez parçası.

3. Bez parçalarından dokunan adi kilim, yaygı. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

palamıt

:

1. Karşılıklı iki kişinin kullanmasıyla ağaç kesmesine yarayan alet, el hızarı.

2. Özellikle kesme ya da meşe ağacının peliti.

“Palamut çok biterse kış erken olur.”

(Andırın Atasözü)

palan

:

Semer, eyer. At, kısrak, katır ve merkebin eyerden büyük sırtlığı.

“Merkebin üstüne vurulur palan

Emmoğlu Osman mı karşıdan gelen

İki sehen pekmezi yeyince yalan

Hatıralar gözümde canlanır yaylam”

(Mustafa Kıreker, (Kösepınarı) Ericek Yaylası İsimli Şiiri, Çukurova’dan Dünya’ya Kadirli Dergisi, Haziran 2008, Sayı: 24)

palan çekmek

:

Eyerlemek.

palanga

:

Baraka.

palas

:

1. Küçük minder.

2. Keklik yavrusu.

palas pandıras

:

Karga tulumba, apar topar, acele ile.

“Palas pandıras götürdüler zavallıyı.”

palavara

:

Palavra.

palavaracı

:

Palavracı.

palaz

:

1. Çul eskisi, küçük çul, minder. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

“Haymanın altına atmışlar

Üstüne palaz örtmüşler

Gâvurumuş gâvur düşman

Paltayla kıyma etmişler”

(Ahmed Z. Özdemir, Öyküleriyle Ağıtlar, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1994, Cilt I))

2. Uçma evresindeki keklik, turaç vb. kuşların yavrusu.

3. Kaz veya ördek yavrusu.

4. Çocuk, evlat.

5. Kaba örgülü çuval. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

palazı çıkmak  

:

1. Ağzı burnu kanarcasına yere düşmek.

2. Yorgunluktan yere serilmek.

“Palazı çıktı.”

palazımak

:

1. Tökezlemek, bir engele çarparak yavaşlamak.

2. Canlanmak, gelişmek, büyümek.

palazlamak

:

Toparlanmak, iyi duruma gelmek.

palazlanma

:

Yeni yeni uçmaya başlama, yeni zengin olma alametleri.

palazlanmak

:

Yere sere serpe düşmek, yıkılmak.

paldım, paldın

:

1. Semer, palan.

2. Semerin arkadan gelen kayışı.

3. Semer ve eyeri bağlayan kuşak.

palıt  

:

Palamut, meşe peliti.

palıza

:

Nişasta ile pişen bir tatlı türü.

pali

:

Yavru köpek.

palize

:

Nişasta ve pekmezin karıştırılmasıyla oluşan bir tür tatlı.

Palize ġoláy olur.

pallaŋpas

:

Kaba saba.

palta

:

Balta. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

“Halbır’da da devem durdu

On iki top gumaşım’aldı

Aldı durmaz Beyazıtlı

Sandığıma palta vurdu”

(Yaşar Kemal, Ağıtlar Folklor Derlemesi, Adana Halkevi 1943)

paltası kütükten çıkmak

:

Sıkıntıdan kurtulmak.

“Paltası kütükten çıktı.”

paltayınan

:

Balta ile.

“Söhür vaatı galdırmışlar

Paltayınan öldürmüşler

Sabahınan seher vahtında

Bir telise doldurmuşlar”

(Mehmet Temiz, Yüksek Lisans Tezi, Andırın Ağıtları, Kız İçin Öldürülen Ahmet Öğretmenin Ağıdı, Kaynak Kişi: Halil Gök)

pambıg

:

Pamuk.

pambıg gimi

:

Çok yumuşak.

“Pambıg gimi.”

pambık

:

Pamuk.

“Açıldı pambık gozası

Zor olur felek gazası

Hazırlanmış cenazesi

Namazın gılmaya geldim

Verin ipek mendilini

Ganını silmiye geldim”

(Ali Karaosmanoğlu, Toroslar’da Ağıtlar, Tirşik Yay. No:1, İstanbul 2008)

pambık ya da pamuk çekmek

:

Kozanın içindeki pamuğu elle çekip çıkarmak.

“Ne var ki sanki, pamuk çekmek de iş mi?”

(Ali Püsküllüoğlu, Yaşar Kemal Sözlüğü, YKY, Euromat, İstanbul 2006)

pambucak yarası

:

pambuk

:

Pamuk.

pambuklanmak

:

Yiyeceklerin üstü küflenerek beyazlanmak. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

pamık

:

Bölgemiz göçmen ağzında; pamuk.

pammık

:

Pamuk.

“Pammık ârirdi.”

pampal      

:

1. Pamuğun kabarık şekli.

2. Gelincik çiçeği, kır lalesi, doğada yetişen bir bitki ve onun çiçeği, top, yumak.

3.  Tombul, şişman.

4. Kadın adı.

pampal pampal

:

(Çiçek)Gelincikler gibi, iri iri ve canlı.

“Ya bir yoğurt çiçeği, ya bir pampal, ya ağınağacı çiçeği, ya bir su püreni.”

(Ali Püsküllüoğlu, Yaşar Kemal Sözlüğü, YKY, Euromat, İstanbul 2006)

pampal pampal açmak

:

Gelincikler gibi iri iri açmak.

“Allah seni inandırsın, öteki tarlalardan daha iyi. Pampal pambal açmış.”

(Ali Püsküllüoğlu, Yaşar Kemal Sözlüğü, YKY, Euromat, İstanbul 2006)

Pampalpay etmek

:

1. Paylaşmak, üleşmek, kapmak.

2. Darmadağın, paramparça etmek..

pampık

:

Pamuk.

“Su suladım.”, “Sürek sürdüm.”, “Pambık toplamadan geliyom.” türünden anlamını düşünmeden, düşünülmesini isdedi:miz gimi söylemelerimiz incilerimizin başında gelenlerindendi.”

(Kadirli Bekereci Köyünden Ekrem, Kaynak: www.bekerecikoyu.com.)

pamukluk

:

Pamuk hasadından sonra ödemek üzere alınan borç.

pan

:

Şişmalığından dolayı hareketsiz olan çocuklara denir.

panadora

:

Domates. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

panadura

:

Domates. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

pança

:

Avuç, avuç dolusu, pençe.

“Ambardan alırlar açlık
Pança ile verir harçlık
Soydun mu kurban olayım
Mah yüzünden altın saçlık”

(Yaşar Kemal, Ağıtlar Folklor Derlemesi, Adana Halkevi 1943)

“Her şey hesabınan, dut pança pança.”

Toroslar bölgesinden mumyalanmış bir söz.

“Hösük ağzı aşağı hendeğin kıyısına uzanıp sudan pança pança içmeye başladı.”

(Ali Püsküllüoğlu, Yaşar Kemal Sözlüğü, YKY, Euromat, İstanbul 2006)

pança pança

:

Pençe pençe, avuç avuç.

pançalamak 

:

Avuçlamak.

pandıl

:

1. Semerin atın arkasından geçen kayışı.

2. Atların semer veya eyerini vücûduna bağlayan kuşak, semer bağı.

“Amanet hayvanın pandılı yokuşta kırılır.”

(Andırın Atasözü)

pandılı düşük

:

Bozuk kıyafetli.

“Pandılı düşük.”

pandır palas

:

Apar topar deyiminin Maraşçası.

“Telefon gelir gelmez pandır palas yola koyuldular.”

paŋga, panġa

:

Banka.

paŋgunut

:

Kağıt para.

“Bılızları çekmiş dara

Babasından isder para

Pangunutu verdim almaz

İlle isder sarı lira”

(Ali Karaosmanoğlu, Toroslar’da Ağıtlar, Tirşik Yay. No:1, İstanbul 2008)

panıs

:

1. Acıma duygusu olmayan kimse. (TDK Derleme Sözlüğünden Osm.)

2. Müslüman olmayan kimse.

3. Bir gün lazım olur düşüncesiyle araç gereçleri elinde bulunduran ya da saklayan kimse. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

paniklemek

:

Yemek. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada. Osm.)

pankös

:

Hareketsiz, zorla hareket eden, galp.

pantaş

:

Şişman.

pantezie

:

Fantezi, eğlenceli.

pantiş

:

Şişman, tombul.

pantol 

:

Pantolon.

“İlk pantolu ortokula gedince geydim. Daha önce hep şalvar geyerdim.”

pantufla

:

1. Dolandırma.

2. Tabanı kösele, yüzü tüylü kumaştan yapılan ayak terliği.

panus

:

İleriyi düşünerek ölçülü davranan. (TDK Derleme Sözlüğünden İç.)

papara

:

1. Pulluğa benzer, ağaçtan yapılmış bir tarım aracı, top, belirtilen çukura düşürülerek oynanan bir çeşit oyun

2. Mısır ekmeğinin ufak ufak doğranıp üstüne salça ve bol soğandan yapılan sosundökülerek yapıldığı yemek.

3. Azar, dayak.

“Ama öteki de avradından papara yemeği göze almasa bu işi de yapmazdı zaten.”

(Arif Bilgin, Terk Eden Elbistan 1, Bassaray Matbaası, İzmir, II. Baskı 2007)

papel

:

Kağıt para.

papıç

:

Bölgemiz göçmen ağzında; pabuç.

papıçlık

:

Ayakkabılık.

papucu çüdlemek

:

Ayakkabıyı eşlemek, sıkışık zamanda ayakkabıyı giyip çabucak gitmek.

“Pabucunu çüdledi.”

par

:

Gül bahçesi, bahçe. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

par par

:

Çok parlamak ya da yanmak için. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

par par etmek

:

Işıldamak, parlamak.

“Fişeklikler de işlemeliydi. Ta uzaktan par par ediyordu.”

(Ali Püsküllüoğlu, Yaşar Kemal Sözlüğü, YKY, Euromat, İstanbul 2006)

para para

:

Pare pare, parça parça.

paradak

:

Par diye, birdenbire parlayarak, alev alev, çok alevli bir şekilde.

“Uçtu gönül kuşu havada döner

İçerime bir ört düştü paradak yanar

Daha kömür gözlüm eskiyi sanar

Gidiyor ha gözü kanlı deliniz”

(Ahmet Caferoğlu, Anadolu Ağzı Derlemeleri, Maraş Bölümü, Kaynak kişi: Tokmaklı’dan Ehmet Kılıç)

paralanmak

:

Parça parça olmak.

“Evvel bahar yaz ayları çatıldı

Paralandı bulut göğe atıldı

Akan sular kar buz oldu tutuldu

Dalgalanıp göller ağlamasın mı”

Saim Sakaoğlu, Karacaoğlan, Akçağ Yay., Ankara 2004, s. 424

param param

:

Parça parça, paramparça. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

param partal

:

Darmadağınık, düzensiz.

parç, parçı

:

Bakır su tası. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

parça peliğini çıkarmak

:

Param parça etmek.

parça pinçik

:

Kırpılmış, küçük parçalar.

parça pinik etmek, parça pinçik etmek

:

Kırıp dökmek, parçalamak.

pardı

:

1. Ağaç, odun, kereste vb. şeyler için parça. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

2. Bağ, bahçe çevresine çalılardan yapılan çit. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

3. Toprak damlı evlerde tavana konulan ağaç, kiriş. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada. İç.)

4. Kesilmiş ağaç kütükleri, çift yapmak için ikiye ayrılmış ağaç dalı.

“Kurumuş ve yaş iri ağaçların, kesildikten sonra,nacaklarla inceltilmeleri esnasında; gövdeden, bir metre kadar uzunlukta, on-onbeş santim kadar eninde ayrılan parçalarının tümüne pardı ifadesi kullanılır. Bunlar ekseri toprak damlı evleri yaparken, sıra sıra dizilen ağaç direklerin üzerlerine döşenir. Yakma amacıyla da kullanılabilir.

pare pare

:

Parça parça.

Tunus Ovası'na her gelen çöker

Yarın Çamurlu'ya yüz ordu konar

Höyüklü yüksektir bir duman döner

Başı pâre pâre karlar görünür

Saim Sakaoğlu, Karacaoğlan, Akçağ Yay., Ankara 2004, s.629

parıldamag

:

Parlamak.

pariye

:

Parayı.

parlag

:

Yakışıklı.

parlak çekmek

:

Dişi güvercini elde uçar gibi tutarak uçan güvercini yere indirmeye çalışmak. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

parlak dona dıkılmışsın

:

Ağıtlarda kullanılan bir kalıptır. Ağıtlarda kullanılan bir kalıptır. Parlak şekle girmişsin, bürünmüşsün.

parlak gundura gıçında

:

Ağıtlarda kullanılan bir kalıptır. Parlak kundura ayağında.

parlamak

:

(Kuş) Hiç beklenmedik bir zamanda ansızın, “pırrr” diye uçmak.

“Bir ara önünden bir keklik zurbası parladı.Bir kuş parlasa ödleri kopacak gibiydiler, tetikte.”

(Ali Püsküllüoğlu, Yaşar Kemal Sözlüğü, YKY, Euromat, İstanbul 2006)

parmak

:

Bağ çubuğunun dal olarak büyümesi için budarken bırakılan bölümü. (TDK Derleme Sözlüğünden Mr.)

parmakçak

:

1. Parmalık, korkuluk.

2. Ekin biçilirken ellik takılmayan işret parmağına geçirilen deriden yapılan parça.

parpazlanmak

:

1. Sendeleyerek Yürümek. (TDK Derleme Sözlüğünden Mr.)

2. Acıdan kıvranmak. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

parpı

:

1. Çare.

2. Dayak, papara, zılgıt.

3. Hak edilen kötü son, ceza. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

parpıl

:

Kereste kabuğu.

parpılamak

:

1. Soğanı biraz fazla kavurmak.

2. Birisini kaba saba hareketlere dövmek, hırpalamak.

3. Masaj yapmak. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

4. Ocak denilen halk hekimlerince hastayı ev ilaçlarıyla ve okuyup üfleyerek, kurşun dökerek, yarayı dağlayarak iyileştirmeye çalışmak. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

5. Çare bulmak.

6. Paylamak. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

7. Çok üşümüş kimseyi, sıcak ve kuru bez havluyla ısıtmaya çalışmak. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

8. Dövmek, döverek korkutmak. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada. İç.)

parsa

:

Ortada oynanan oyun veya çalınan çalgıdan sonra seyircilerden toplanan bahşiş.

parsaklı

:

Pis, pasaklı. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

part

:

Karın. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

partal

:

1. Abartarak konuşan, yalancı. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

2. Abartılmış söz, yalan. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

3. Öykü. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

4. Giyinişi düzensiz ve pis. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

5. Eski, çok eski, eski bezler, paçavra.

partallamak

:

Söylenmesi sakıncalı bir sözü söyleyerek birini güç durumda bırakmak. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

partıldamak

:

Çırpınmak. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

partlamak

:

Bir yerden birdenbire çıkıp kaçmak, fırlayıvermek. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

partmak

:

Büyük çıra parçası.

“Partmakları ortasından ikiye böl de öyle tutuştur sobayı.”

partutuş

:

(Kişi)Aniden parlamak.

“Partutuş oldu.”

partutuş olmak

:

Eli ayağını birbirine dolaşmak, telaş etmek, çevresinde dört dönmek, önem vermek, saygı göstermek. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada. Osm.)

pasaf

:

Saçma, yalan.

pasaglı

:

Pis, kirli.

pasġır

:

1. Soba birden bire pof diye sesçıkararak içinde birikmiş olan gazı dışarı atmak.

2. Etrafa toz vb. küçük parçacıklı şeyler dağılmak

pasġırık, paskırık

:

Dağınık.

paskallamak

:

Yapmak, onarmak. (TDK Derleme Sözlüğünden Mr.)

pasnavır

:

Kaba saba, şişman kimse.

pastık

:

Pestil. (TDK Derleme Sözlüğünden Mr.)

paşa

:

General.

paşa seli

:

Coşkun sel, birden gelen sel.

pat

:

1. Peltek konuşan, kekeme, dilsiz. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

2. Yerli sedir, kerevet. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

pat-çat

:

Çok seyrek.

pata

:

Patates.

pataç

:

İkibacak arası.

patada

:

Birdenbire.

patadan

:

Ansızın.

pataklama

:

Dövme, kötek atma.

patan

:

Bacak, bacak arası.

patan - küten  

:

Biraz, daha çok ama fazla değil.

patan-seyrek

:

Oldukça seyrek.

patanaj

:

Patinaj.

patanç

:

İki bacakarası, apış.

“Bir tek de köpek gördü. Kuyruğunu patancının arasına kıstırmış, korka korka bir duvarın dibinden yürüyordu.”

(Ali Püsküllüoğlu, Yaşar Kemal Sözlüğü, YKY, Euromat, İstanbul 2006)

patancını ayırmak

:

Ayak arasını açmak, ayırmak.

patapat

:

Denk, eşit.

patat

:

Kekeme, dilsiz, peltek konuşan kimse. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

patata

:

Patates.

“Ataşın külüne patata, şeker patatası veya pancar gömülür de piştikten sonra üfüre üfüre soyulup yeniliyorsa, aşka gelen bir yaşlımız, masal veya askerlik hatırasını anlatıyorsa…”

(Arif Bilgin, Terk Eden Elbistan 1, Bassaray Matbaası, İzmir, II. Baskı 2007)

patata sulusu

:

Papatesin sulu yemeği.

patatis

:

Bölgemiz göçmen ağzında; patates.

patatlamak

:

Kekelemek, öfkelenince kesik kesik, duraklayarak konuşmak.

patavatsız

:

Şımarık.

patavı

:

İşe yaramaz, paçavra.

pataz

:

1. Avuç dolusu. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

2. Bacaklarını iki yana ayırma.

3. Avuç dolusundan fazla.

4. Avuç. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

pataz oturmak

:

Bacaklarını iki yana ayırarak oturmak.

patazlamak

:

Avuçlamak. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

patçat, patsat

:

Arasıra, bazen, şöyle böyle. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

patda

:

Patates.

patetis

:

Patates.

“Çerçilerden köyde yetişebilen patatis, suvan türünden öteberiler almamız incilerimizin başında gelenlerindendi.”

(Kadirli Bekereci Köyünden Ekrem, Kaynak: www.bekerecikoyu.com.)

patetis elemek

:

Lüzumsuz konuşmak.

“İşi yok a:kşama kadar car car patetis eliyor.”

patılak

:

Defne yaprağı.

patıldak

:

Pat sesi çıkaran çocuk oyuncağı. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

patır

:

Peltek konuşan, kekeme, dilsiz. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

patırdaşmak

:

Kekeme, güçlük çekerek konuşma. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

patıron

:

Patron.

patısga 

:

Patiska.

patik, patig            

:

Çocuk ayakkabısı.

“Topuz Topuz dedikleri
Gül şeftali edikleri
Topuz’un göçü geliyor
Sıçıraşır patukları”

(Yaşar Kemal, Ağıtlar Folklor Derlemesi, Adana Halkevi 1943)

patişa:

:

Padişaha.

patişa:n

:

Padişahın.

patişah

:

Padişah.

“Kirmeni de gılıncımız belimizde kirmeni

Daşı deler mızrâmın ucundaki temreni

Hakkımızda patişah vermiş fermanı

Ferman patişahın, dağlar bizimdir”

(Duran Doğan-Barış Kabalcı, Andırın Halk Hikayeleri ve Masalları, Poza Ofset K.Maraş, S. 2)

patlak

:

1. Beş kilogram.

2. Ateşte kavrularak patlatılmış mısır. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada. Osm.)

patlacan

:

Bölgemiz göçmen ağzında; patlıcan.

patlangaç

:

1. Mısır patlağı.

2. Balıkların karnındaki balona benzer hava keseciği.

“Patlangacını patlatma balığın. Sonra zehirlenirik.”

patlangıç

:

Mısır patlağı.

“Okulun hemen önüne satıcılar gelirdi. Parmak gibi, bir iki santim eninde ve on sekiz, yirmi santim kadar uzunluğunda düz tulumba tatlısı satılırdı. Avare leblebisi, darı patlangıcı, elma şekeri, pamuklu şeker, horozlu şeker, hatta pişmiş yumurta ile mevsimi geldiğinde tane ile portakal satılırdı.”

(Arif Bilgin, Terk Eden Elbistan 1, Bassaray Matbaası, İzmir, II. Baskı 2007)

patos

:

Başaktan taneyi ayıran makine, harman makinesi, batöz.

patos don

:

Pamuk ve ipek ipinden eskiden yörede dokunan bezden yapılan çamaşır, kıyafet, elbise.

patoz

:

Başaktan taneyi ayıran makine, harman makinesi, batöz.

“Gapısında patoz bağlı

Çifte moturları yağlı

Mebusluğu az görüyor

Siması başvekil tuğlu”

(Mehmet Temiz Yüksek Lisans Tezi Andırın Ağıtları, Zilfaroğlu İsmail Ağa’nın Ağıdı, Kaynak Kişi: Sariye Gök)

patrik

:

Rum ve Ermeni kiliselerinin büyük dini reisi.

Hazır ol vaktına Nemse kralı

Yer götürmez asker ile geliyor

Patriklerin inmiş tahttan diyorlar

Bir halife kalmış o da geliyor

Saim Sakaoğlu, Karacaoğlan, Akçağ Yay., Ankara 2004, s.616

pattadak

:

Aniden, pat diye.

pattıkçı

:

Pamuk atan kimse, hallaç.

patuk

:

1. Kelimenin aslı potuktur. Manda veya deve yavrusu demektir. Alpay Kabacalı yayına hazırladığı Sarı Defterdekiler isimli kitapta patik, terlik dese de o anlama gelmez bu sözcük.

2. Çocuk ayakkabısı.

pavilemek

:

Tilki uluması.

pavkırma 

:

Yırtıcı hayvan sesi, çakalların uluması.

pavkırmak, pavhırmag

:

(Çakal, tilki vb.) Uzun ve sinirlendirici bir sesle, ağlar gibi bağırmak, ulumak, kükremek. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada. İç.)

“…çakallar gibi pavkırıyor, kurt gibi uluyor.”

(Ali Püsküllüoğlu, Yaşar Kemal Sözlüğü, YKY, Euromat, İstanbul 2006)

pavlamak

:

(Çakal, tilki vb.)Uzun ve sinirlendirici bir sesle, ağlar gibi bağırmak, ulumak. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

“Tan yerinin çakalları pavlıyordu.”

(Ali Püsküllüoğlu, Yaşar Kemal Sözlüğü, YKY, Euromat, İstanbul 2006)

pavlıka

:

Fabrika.

pavlike

:

Fabrika.

pay

:

Ayak, pa.

“Pâyine yüz sürer kullar

Senin mehdin eder diller

Yanağın üstüne güller

Sokan dilber kiminsin sen”

Saim Sakaoğlu, Karacaoğlan, Akçağ Yay., Ankara 2004, s. 532

pay biçmek

:

Örnek olarak almak, karşılaştırmak.

paya

:

Gurur, kurulma.

“Etme Derdiçoğa bu kadar paya

Benzettim gerdanın ben doğan aya

Utanıp yârinden etmen mi hayâ?

Açıp da benini gördükten keri”

(Yaşar ALPARSLAN, Derdiçok (Ömer Lütfi PİŞKİN) ve Şiirleri, Kahramanmaraş, 2019) s. 104

payalamak

:

Önem vermek, değerlendirmek. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

payam 

:

Badem. (TDK Derleme Sözlüğünden Mr.)

“Öldü anamın Ali’si

Gözleri payam  irisi

Mull’emmimin Gö Ali’si

Çan döver kara sürüsü”

(Ahmed Z. Özdemir, Öyküleriyle Ağıtlar, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1994, Cilt I), S. 329)

payın

:

Arktan tarlalara kaçan su. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

paykam

:

Havadis, bilgi, malumat, haber.

paylı paysız

:

Kim üstüne alınırsa alınsın anlamına.

paylonça

:

Giydiğini yakıştıramamış, boyanmış kadın.

paysımak

:

Önem vermek, değer vermek. (TDK Derleme Sözlüğünden Mr.)

paysınmak

:

Bir kimseyi güçsüz görüp üstüne varmak, çatmak. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada. Osm.)

paytar

:

1. Kesilmiş ağaçların yeniden fışkıran sürgünleri. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

“Paytar yatar başı yok, oynaş yatar gişi yok.”

2. Bayır.

3. Baytar, veteriner. (TDK Derleme Sözlüğünden. İç.)

4. Çok eğik ve dik yerler, yokuş. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada. İç.)

paytaran

:

1. İnce yapraklı, güzel kokulu bir bitki. (TDK Derleme Sözlüğünden Ada.)

2. Reyhan çiçeği.

3. Gönül okşayıcı davranış ya da söz. (TDK Derleme Sözlüğünden Osm.)